33. Woensdag 22 juni 2022: van Aroue naar Ostabat-Asme (Pyrenées Atlantiques)

Woensdag 22 juni 2022: van Aroue naar Ostabat-Asme (Pyrenées Atlantiques)

Zwaarte: +++   Schoonheid: ****  Afstand: 24 km.  Weer: regen en onweer en daarna heerlijk!

      De naam alleen al: Baskenland!

“Er komt in de middag al vroeg onweer, dus ik ga op tijd op pad om het voor te zijn!” Dat was wat ik gisteravond nog dacht, maar vanochtend vroeg om 4.30 uur sloeg ergens centraal de bliksem in en was de wereld donkerder dan donker! (Probeer dan maar eens naar de wc te gaan!) Als de wekker gaat om 5.30 is het nog niet anders. Het enige licht komt van de bliksemflitsen en van onze mobieltjes. En het plenst dat het een lieve lust is!

Het is 8.00 uur als ik Aroue in de regen verlaat om te beginnen aan deze ‘zeer heuvelachtige’ etappe. Een etappe die in zijn geheel op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Ik heb mijn rugzak gevuld met wat extra eten, want ik ga onderweg niets tegenkomen. Alleen gehuchten met typisch Baskische namen, gelegen tussen korenvelden en weilanden met bijna witte koeien.

Ik loop de heuvels van het Baskenland in, die er groen en verlaten bij liggen. De zon weet echter toch door de wolken te breken en het wordt een onverwacht mooie dag! De temperatuur is lekker en de wereld is flink opgefrist. 

Pays Basque/Euskal Herria     Basken vormen een trots volk. Hun taal, het Euskara, is een van de weinige niet-Indo-Germaanse talen van Europa en hun taalgebied liep in de vroege middeleeuwen in Frankrijk tot Bordeaux en in Spanje tot aan Portugal. Op een totale oppervlakte van bijna 21.000 km² (dat is de helft van Nederland) wonen ongeveer 3 miljoen mensen. En het zijn geduchte krijgers die, geholpen door de ligging van hun land tussen de bergen, streden en strijden voor onafhankelijkheid en hun eigen cultuur. Ze waren goede zeevaarders en vingen kabeljauw en walvis tot aan Amerika, lang voordat Columbus dit continent ontdekte. Weetje: de Nederlanders leerden van de Basken hoe ze walvissen moesten harpoeneren.

De Baskische provincies waren anti Franco, en die laatste aarzelde niet de Duitse fascisten (het Condor Legioen) in te zetten om tijdens de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) het Baskische Guernica te bombarderen. Dat was op 26 april 1937 en was tevens het eerste bombardement op burgers in Europa. Na de oorlog werd de Baskische cultuur gruwelijk tegengewerkt en onderdrukt.

Guernica van Picasso.

Spaans Baskenland was interessant voor Franco, want het was rijk aan mijnbouw en had een grote metaalindustrie, die nu overigens grotendeels verdwenen is. “Euskal Herria”, een verenigd Baskenland, is lang nagestreefd door de ETA, de Baskische afscheidingsbeweging, die actief was van 1959-2018 (voornamelijk in Spanje).

Ik loop door een bergachtig en imposant gebied waardoor de fraaie, witte dorpen misschien wel extra opvallen. Het prachtige pre-Pyreneeën landschap maakt het wandelen tot een feest. De lucht is schitterend blauw, de wolken zijn intens wit en de zon is warm. Prentbriefkaartenweer! Er is echter wel regen voorspeld voor de middag met kans op onweer. Ik hoop maar dat ik die toestanden zal kunnen vóórblijven, want het is zo heerlijk lopen door dit glooiende Frans-Baskische landschap met al die schapen en koeien in de wei en adelaars hoog in de lucht! 

Over het Plateau van Archelako zijn de golvende in- en in-groene hellingen tot tegen het achterliggende hooggebergte te zien. Die kleur geeft aan dat het hier regelmatig regent en de grond vruchtbaar is. De boerderijen zijn flink van formaat en zien er welvarend uit. De dorpen zijn volkomen uitgestorven net zoals de wegen. Het verbaast me dus niet dat er geen terrasje is voor een kop koffie.

Ik kom bij een kruising waar ik de keuze krijg om een behoorlijk stuk af te snijden als ik linksaf over Uhart-Mixe ga. Daarmee omzeil ik de behoorlijk gemene klim naar de Chapelle de Soyarce. Maar dan zie ik dat kapelletje niet, net zomin als de befaamde steen van Gibraltar! De alternatieve route wordt heel suggestief aangegeven met een geel met blauwe slak… en nee, daar wil ik mezelf liever niet mee vereenzelvigen, dus ik kies voor de klim. Maar dat zal ik weten!

Rechts af begint het meteen lekker ouderwets te klimmen naar Larribar-Sorhapuru waar op het plein een frontón staat. Die vind je in Baskenland trouwens op elk dorpsplein. Er wordt hier pelota gespeeld, dat lijkt op het Friese kaatsen. 

Pelota    Een spel met twee groepen, waarbij een keiharde bal tegen de muur wordt geworpen en die door de andere partij teruggekaatst wordt. De bal heeft een buxus houten kern overtrokken met latex en geitenleer. In verschillende varianten wordt de keiharde bal gegooid of geslagen met de hand, een racket of een soort handmandje en krijgt een in mijn ogen vervaarlijke snelheid. Het is een spectaculaire sport om te zien! Er zijn frontons in alle soorten en maten (10 tot 16 meter breed en 6 tot 10 meter hoog), sommige zijn zelfs overdekt, bijvoorbeeld in een sporthal.

Aan de andere kant van de Bidouze verlaten we gelukkig het asfalt en begin ik aan een klim, drie kilometer lang, naar de kapel van Soyarce. Het eerste deel van deze lange klauterpartij vindt plaats door het bos, over een breed pad van natuurstenen treden, lees rotspartij (die nu een beetje glad zijn…). Daarna duikt de berg van Saint-Sauveur op. Jeetje, wat is het hier mooi. Echt ongelooflijk!

Omhoog de berg op ga ik door een hol bospad totdat ik bij het volgende gehucht aankom. Rechts zie ik een redelijk onopvallende steen staan. Zou dit dan de befaamde Stèle de Gibraltar zijn. Goh, daar had ik meer van verwacht, dit vind ik toch wat tegenvallen.

De Stèle is opgericht in 1964 en geeft aan dat hier de Via Turonensis (Parijs-Tours), de Via Lemovicensis (Vezelay-Limoges) en de Via Podiensis (Puy-en-Velay) samenkomen. De naam heeft overigens niets te maken met Gibraltar in Spanje maar zou een verbastering kunnen zijn van het woord Chibaltarem, de Baskische naam van het naburige heiligdom Salvatorem.

Na een korte pauze ga ik meteen over een stenig pad de helling van de Soyarce beklimmen en dat betekent in één recht stuk steil omhoog! Boven gekomen is de berg van bijna 300 m het hoogste punt in de verre omgeving met een werkelijk magnifiek uitzicht op de indrukwekkende Pyreneeën; en dat bij zo’n klein kapelletje… Ik ben er helemaal alleen en voel me fantastisch! Dan komt er een oudere, maar nog kwiek lopende meneer in z’n hempie aan. We praten even gezellig en hij vindt dat ik wel geschikt ben om zijn boekje ‘Snel en eenvoudig Baskisch leren’ te lezen. Hij is 85 jaar en heeft 13 Camino’s gewandeld. Mooi type!

De berg naar beneden lopen is ook nu weer een stuk prettiger dan naar boven (🤓). Aan de voet komt de slakkengang vanaf Uhart-Mixe er weer bij en samen verdwijnen we het donkere bos in, op weg naar Haranbeltz. Een beboste vallei heet ‘haran’ in het Baskisch en ‘beltz’ betekent zwart: donkere bossen waar de pelgrims doorheen moesten en moeten. Even verderop is het kapelletje van Saint-Nicolas dat ook uit de twaalfde eeuw stamt en vroeger vooral pelgrims opving. Het wordt sinds mensenheugenis perfect door vier buurtfamilies (de donats) onderhouden. Verscholen tussen boerderijen en koeienstallen, verbergen de eenvoudige stenen muren een zorgvuldig gerestaureerd barok interieur. Heel bijzonder! Helaas is het kerkje op woensdag dicht, maar ik heb er een filmpje over gevonden: https://youtu.be/aERQQ1kmRJE

Het bos uitkomend zie ik Ostabat-Asme op de berghelling in de verte. Het wordt de voorlaatste stop en het einde van de route komt in zicht. Vreemd idee. Om in Ostabat te komen moet ik door een verdiepte holle weg die onderaan vlak voor het plaatsje uitkomt. Op een terrasje kom ik Fabio weer tegen en we vieren met een groepje alvast het einde van de route. Beetje voorbarig, maar in feite is elke reden om iets te vieren een goede reden.

De uitbater is een echte Bask zowel qua uiterlijk (klein en stevig) als door zijn onafscheidelijke rode Baret Basque, die hier een Boina heet. Hij weet te vertellen dat Koningin Maxima oorspronkelijk van Baskische afkomst is. Zorreguieta is een Baskische naam van een vooraanstaande familie die eind 1800 naar Argentinië verhuisde. En daar moest ik nu zo’n eind voor lopen om dat te weten te komen?!? Ik ga de auto zoeken!